Jasnowidze i wróżbici

Na takie pytanie dać może odpowiedź jedynie psychologia procesu twórczego.
Że z dzieła sztuki odnosimy wrażenie przyjemne, uczucie rozkoszy, to wynika chyba stąd, że artysta, wytworzył je z uczucia rozkoszy; a uczucie przykre, z jakiem w innym przypadku
dzieło sztuki przyjmujemy, jest tem samem uczuciem, pod którego działaniem dusza artysty twórczo była poruszona.
Ma się rzecz z dziełami sztuki, jak z ludźmi: mają duszę, indywidualność, nieokreślone coś, czego uchwycić nie można, a co przecież wywołuje zasadnicze wrażenie; ta wibracya,
która wydziela się z dzieła sztuki, i w nas dalsze wywołuje drgania, to właśnie owa dusza.
A to drganie, które teraz odczuwamy, jest tem samem drganiem, pod którego działaniem niegdyś artysta czuł się pchniętym do tworzenia, dzieło sztuld przeniosło je tylko w naszą
duszę.

U Böcklina pierwsza ta wibracya była uczuciem rozkoszy.
Utrzymała się w całej czystości, niezmącona, nieumniejszona przez ciąg całego procesu twórczego, ażeby się nam wreszcie udzielić w głównem i końcowem wrażeniu.
A to uczucie rozkoszy jest jeszcze całkiem szczególnego rodzaju: jest uczuciem rozkoszy wogóle, par preference, pozytywnem i niezmąconem uczuciem rozkoszy.
Jest rzeczą prawdopodobną, że każdemu aktowi tworzenia i poczęcia, tak w świecie duchowym jak fizycznym, towarzyszą uczucia rozkoszy.
Poczęcie idei dokonywa się wśród rozkoszy; a istota poczętej idei żadnego pod tym względem nie musi mieć znaczenia.
Jest moralnie złą rzeczą, ale faktyczną psychologicznie; że także u zbrodniarza złe pomysły przychodzą razem z owemi fizyologicznemi sprawami, które psychologi-

cznie
wyrażają się jako uczucia rozkoszy.

<<Poprzednia 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 59 | 60 | 61 | 62 | 63 | 64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 | 75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 94 | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 100 | 101 | 102 | 103 | 104 | 105 | 106 | 107 | 108 | 109 | 110 | 111 | 112 | 113 | 114 | 115 | 116 | 117 | 118 | 119 | 120 | 121 | 122 | 123 | 124 | 125 | 126 | 127 | 128 | 129 | 130 | 131 | 132 | 133 | 134 | 135 | 136 | 137 | 138 | 139 | 140 | 141 | 142 | 143 | 144 | 145 | 146 | 147 | 148 Nastepna>>